روی نفس مطمئنه در جسد
زخم ناخنهای فکرت می کشد
فکرت بد ناخن پر زهر دان
می خراشد در تعمق روی جان
تا گشاید عقدهٔ اشکال را
در حدث کردست زرین بیل را
عقده را بگشاده گیر ای منتهی
عقدهٔ سختست بر کیسهٔ تهی
دز گشاد عقده ها گشتی تو پیر
عقدهٔ چندی دگر بگشاده گیر
عقده ای که آن بر گلوی ماست سخت
که بدانی که خسی یا نیک بخت
حل این اشکال کن گر آدمی
خرج این کن دم اگر آدم دمی
حد اعیان و عرض دانسته گیر
حد خود را دان که نبود زین گزیر
چون بدانی حد خود زین حدگریز
تا به بی حد در رسی ای خاک بیز
عمر در محمول و در موضوع رفت
بی بصیرت عمر در مسموع رفت
هر دلیلی بی نتیجه و بی اثر
باطل آمد در نتیجهٔ خود نگر
جز به مصنوعی ندیدی صانعی
بر قیاس اقترانی قانعی
می فزاید در وسایط فلسفی
از دلایل باز برعکسش صفی
این گریزد از دلیل و از حجاب
از پی مدلول سر برده به جیب
گر دخان او را دلیل آتشست
بی دخان ما را در آن آتش خوشست
خاصه این آتش که از قرب ولا
از دخان نزدیک تر آمد به ما
پس سیه کاری بود رفتن ز جان
بهر تخییلات جان سوی دخان
